เรื่องที่ 191: บทเรียนราคา
38
ล้านเหรียญจากการประกันภัยความเสียหายสืบเนื่องจากการขนส่ง (Marine
Consequential Loss Insurance)
(ตอนที่สอง)
ก่อนอื่นควรทำความเข้าใจเสียก่อน
คำว่า “ข้อรับรอง หรือคำรับรอง” นั้นมีความหมายเช่นไร?
คำรับรอง
(Warranty) หมายความถึง
คำมั่นสัญญาของผู้เอาประกันภัยว่า จะกระทำ หรือไม่กระทำบางสิ่งบางอย่าง
หรือจะปฏิบัติตามเงื่อนไข หรือให้ข้อมูลตามข้อเท็จจริงโดยไม่ปิดบัง ทั้งหมดนี้
ผู้เอาประกันภัยต้องปฏิบัติโดยเคร่งครัด เมื่อมีการผิดคำรับรอง
ผู้รับประกันภัยมีสิทธิที่จะปฏิเสธความรับผิด เนื่องจากผู้รับประกันภัยหลุดพ้นจากความรับผิดนับแต่มีการฝ่าฝืนคำรับรอง
(พจนานุกรมศัพท์ประกันภัย ฉบับราชบัณฑิตยสภา พิมพ์ครั้งที่ 6 (แก้ไขเพิ่มเติม) พ.ศ. 2560)
นอกจากนี้
ธุรกิจประกันภัยยังจำแนกคำนี้ย่อยลงไปอีก อันได้แก่ คำรับรองโดยชัดแจ้ง (Express Warranty) กับคำรับรองโดยปริยาย
(Implied Warranty) ซึ่งล้วนจะให้ผลลัพธ์อย่างเดียวกัน
เพียงแต่ข้อแตกต่าง คือ จะทำเป็นแบบลายลักษณ์อักษรอย่างชัดแจ้งหรือไม่เท่านั้น
อนึ่ง
แนวปฏิบัติสากลตามพระราชบัญญัติการประกันภัยทางทะเล ค.ศ. 1906 กำหนดว่า
คำรับรองนั้นจะต้องได้รับการปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด
ผลลัพธ์การไม่ปฏิบัติตามคำรับรองจึงหนักหนาสาหัสมาก
ฉะนั้น
อาจไม่จำเป็นต้องคาดเดาถึงคำตอบกลับเรื่องนี้ของทางฝั่งบริษัทประกันภัย
แน่นอนครับว่า เขาตอบปฏิเสธไม่คุ้มครองให้ เพราะมีการทำผิดข้อรับรองเกิดขึ้น
กระนั้น
ฝ่ายบริษัทประกันภัยชิงเป็นฝ่ายนำเรื่องนี้ขึ้นสู่ศาล เพื่อให้วินิจฉัยชี้ขาดรับรองคำตอบเช่นว่านั้นของตนอีกชั้นหนึ่ง
เนื่องด้วยความที่มีวงเงินเดิมพันค่อนข้างสูงดังกล่าว
ผลทางคดียกแรก
ศาลชั้นต้นพลิกล็อกด้วยการที่กลับตัดสินให้ฝ่ายบริษัทประกันภัยรับผิดตามกรมธรรม์ประกันภัยฉบับพิพาท
ยกสองชั้นอุทธรณ์จึงติดตามมา
โดยที่ศาลอุทธรณ์ได้พินิจพิเคราะห์พยานหลักฐานทั้งหมดของทั้งสองฝ่ายแล้ว
ให้ความเห็นเป็นลำดับ ดังนี้
1) กรมธรรม์ประกันภัยฉบับพิพาทมีถ้อยคำที่คลุมเครือไม่ชัดเจนหรือไม่?
ศาลอุทธรณ์อ่าน
และเชื่อว่า กรมธรรม์ประกันภัยฉบับพิพาทนี้ได้เขียนอย่างชัดเจนว่า การสำรวจจะบังเกิดขึ้นได้ต่อเมื่อได้ปรากฏมีการจัดทำรายการทรัพย์สินที่สำคัญ
และอ่อนไหว (list of critical
items) ดังกล่าวขึ้นมาแนบประกอบแล้วเท่านั้น (critical items
are to be surveyed as per warranty wording attached)
ข้อรับรองการสำรวจเองก็เขียนให้สมาคมการช่วยเหลือกู้ภัยแห่งกรุงลอนดอน
(London Salvage
Association) หรือผู้ได้รับมอบรายใด หรือผู้สำรวจภัยรายอื่นใดซึ่งบริษัทประกันภัยได้เห็นชอบมีหน้าที่สำรวจ
และรับรองรายการทรัพย์สินตามที่ระบุไว้ข้างล่าง โดยทิ้งช่องว่างให้ใส่รายการเหล่านั้นลงไว้
พร้อมเขียนกำกับอีกด้วยว่า หากจำเป็น รายการเหล่านั้นอาจถูกจัดทำอยู่ในตารางแยกต่างหากก็ได้
สำหรับใบสลักหลังสองฉบับ
ซึ่งฝ่ายบริษัทประกันภัยใช้กล่าวอ้างว่า รายการทรัพย์สินที่สำคัญ และอ่อนไหวนั้นได้ถูกระบุไว้แล้ว
กลับพบว่า
ฉบับแรกที่ออกมาก่อนวันที่เกิดเหตุนั้นเป็นเพียงปรากฏถ้อยคำสื่อสารระหว่างกันแสดงถึงข้อตกลงที่จะต้องให้มีการสำรวจกับการรับรองรายการทรัพย์สินดังกล่าว
หากต้องการ แต่ฝ่ายผู้รับเหมา B
ตอบกลับไปว่า ขณะนั้น ผู้รับเหมาช่วงยังไม่มีความต้องการเช่นว่านั้น
หลังจากนั้น
กลับมิได้มีการติดตามทวงถามความคืบหน้าแต่ประการใด
ฉบับที่สองถูกจัดทำหลังจากเกิดเหตุแล้ว
โดยนำส่งไปถึงบริษัทนายหน้าประกันวินาศภัย (ฝ่ายผู้เอาประกันภัยอ้างว่า ไม่เคยได้รับรู้)
เป็นการแจ้งรับทราบถึงคำบอกกล่าวเบื้องต้นถึงความเสียหายที่เกิดขึ้น
พร้อมกับย้ำเตือนว่า สินค้าที่เสียหายนั้นจัดอยู่ในรายการทรัพย์สินดังกล่าวโดยยังมิได้ถูกสำรวจตามข้อรับรอง
ฝ่ายบริษัทประกันภัยสงวนสิทธิต่าง ๆ ในการพิจารณา และจะแต่งตั้งผู้สำรวจเข้าไปดำเนินการเอง
ทั้งสองฉบับจึงไม่อาจแสดงได้อย่างชัดแจ้งว่า
ได้มีการจัดทำรายการทรัพย์สินดังกล่าวขึ้นมาแล้วตามที่กล่าวอ้าง
โดยเฉพาะฉบับหลังนั้นก็ไม่อาจมีผลใช้บังคับย้อนหลังได้อีกด้วย
2) ความเสียหายสืบเนื่องฉบับพิพาทมีผลใช้บังคับเพียงแก่เจ้าของโครงการเท่านั้น
มิใช่กับผู้รับเหมาด้วย
ตามหลักการปกติของการประกันภัยประเภทนี้
ผู้ที่จะเอาประกันภัยได้จะต้องมีเพียงเจ้าของโครงการ หรือผู้ว่าจ้างเท่านั้น
ซึ่งเป็นผู้มีส่วนได้เสียอย่างแท้จริง หากโครงการที่เอาประกันภัยนั้นบังเกิดความล่าช้าในการที่จะเริ่มต้นประกอบกิจการออกไปจากหมายกำหนดการที่วางไว้
นั่นคือ
คำต่อสู้ของฝ่ายบริษัทประกันภัย
หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง
ฝ่ายผู้รับเหมา B ไม่ได้เป็นผู้มีส่วนได้เสียอย่างแท้จริงที่จะได้รับความคุ้มครองในหมวดที่ 2
ความสูญเสียสืบเนื่องทางการเงินนั่นเอง
บางใบสลักหลังก็ได้ระบุเช่นนั้นอย่างชัดเจน
เพียงมีสิทธิเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนได้เฉพาะหมวดที่
1 ความเสียหายทางกายภาพต่อทรัพย์สินที่เอาประกันภัยไว้เท่านั้น
ฝ่ายผู้รับเหมา
B โต้แย้งว่า
ตนมีสิทธิที่จะได้รับการชดใช้ค่าสินไหมทดแทนจากหมวดที่ 2 ภายใต้ข้อกำหนดว่าด้วยหน้าที่ของผู้เอาประกันภัย
(Duty of Assured) ที่มีอยู่ในตัวกรมธรรม์ประกันภัยหลักฉบับพิพาทเอง
ซึ่งเขียนว่า
“เป็นหน้าที่ของผู้เอาประกันภัย
และบริวาร ตลอดจนตัวแทนทั้งหลายของผู้เอาประกันภัย
ในกรณีอันเกี่ยวกับความเสียหายที่จะได้รับการชดใช้ในที่นี้ จะดำเนินการมาตรการต่าง
ๆ ตามแต่ความสมควรด้วยจุดประสงค์ที่จะหลีกเลี่ยง
หรือบรรเทาความเสียหายดังกล่าวนั้น ..... โดยที่ผู้รับประกันภัยจะชดใช้คืนให้แก่ผู้เอาประกันภัย
สำหรับค่าใช้จ่ายใดก็ตามที่เกิดขึ้นอย่างถูกต้อง
และอย่างเหมาะสมในการดำเนินการตามหน้าที่ต่าง ๆ เหล่านั้น
นอกเหนือจากความเสียหายใดอันจะได้รับความคุ้มครองในที่นี้ด้วย”
อีกทั้งตรงหัวข้อชื่อผู้เอาประกันภัย ยังมีการระบุผู้เอาประกันภัยอย่างยาวเฟื้อยมากมาย
แทบจะทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องก็ว่าได้ เช่น เจ้าของโครงการ และ/หรือกลุ่มบริษัทในเครือ
และ/หรือผู้รับเหมาหลัก และ/หรือผู้รับเหมาช่วง เป็นต้น
ฝ่ายบริษัทประกันภัยตอบโต้ว่า
ข้อกำหนดว่าด้วยหน้าที่ของผู้เอาประกันภัยดังกล่าวหมายความถึงเพียงจำกัดให้เป็นหน้าที่ของตัวผู้เอาประกันภัย
(เจ้าของโครงการ) เอง ซึ่งเป็นผู้จะได้รับความคุ้มครองในหมวดนี้เท่านั้น
ศาลอุทธรณ์ไม่เห็นพ้องด้วย
เพราะถ้อยคำไม่ได้เขียนไว้อย่างชัดแจ้งถึงขนาดนั้น แม้นการกระทำของฝ่ายผู้รับเหมา B ในการบรรเทาความเสียหายสืบเนื่องนั้นได้กระทำเพื่อประโยชน์ของตัวผู้เอาประกันภัย
(เจ้าของโครงการ) เป็นเกณฑ์ก็ตาม แต่จะบอกว่า ฝ่ายผู้รับเหมา B ไม่มีหน้าที่เช่นนั้นอยู่ด้วยเลย ก็คงไม่ถูกต้อง เมื่อพิจารณาถึงฝ่ายผู้รับเหมา
B ถูกระบุชื่อเป็นผู้เอาประกันภัยร่วมอยู่เช่นเดียวกัน
อนึ่ง
ใบสลักหลังบางฉบับที่ฝ่ายบริษัทประกันภัยอ้างอิงว่า ได้เขียนให้วงเงินความคุ้มครอง
88,506,000 เหรียญสหรัฐมีผลใช้บังคับในส่วนได้เสียของตัวผู้เอาประกันภัย
(เจ้าของโครงการ) เท่านั้น
ก็มิได้หมายความถึงเป็นการแก้ไขเปลี่ยนแปลงความหมายของผู้เอาประกันภัยแต่ประการใด
จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้น
ศาลอุทธรณ์จึงเห็นว่า ฝ่ายผู้รับเหมา B มีสิทธิได้รับชดใช้ค่าสินไหมทดแทนจากค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานเพิ่มขึ้นตามหมวดที่
2 เพราะมิฉะนั้นแล้ว
ตัวผู้เอาประกันภัย (เจ้าของโครงการ) อาจจะได้รับความสูญเสียทางการเงินจากความล่าช้าอย่างมาก
(ฝ่ายบริษัทประกันภัยอาจจ่ายมากกว่านี้ ก็เป็นได้)
3) การไม่จัดทำรายการทรัพย์สินที่สำคัญ และอ่อนไหว (list of critical
items)
ส่วนประเด็นคำถาม
ฝ่ายผู้รับเหมา B ควรต้องตระหนักรับรู้ถึงความสำคัญ และความอ่อนไหวของรายการสินค้าที่เอาประกันภัย
เมื่อพิจารณาถึงมูลค่ากับคุณประโยชน์ที่มีต่อโครงการนั้นเอง
แล้วทำไมถึงไม่ปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด
ศาลอุทธรณ์กลับมองว่า
ข้อตกลงของข้อรับรองเช่นว่านั้นชัดเจนอยู่แล้ว เมื่อฝ่ายบริษัทประกันภัยให้สาระสำคัญแก่ข้อรับรองนั้นมากขนาดถึงเป็นเงื่อนไขบังคับก่อนที่จะพิจารณาตกลงชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้
แล้วเสมือนหนึ่งผลักภาระให้เป็นหน้าที่ของฝ่ายผู้รับเหมา B ควรจะต้องกระทำฝ่ายเดียว
ไม่น่าจะถูกต้องนัก ฝ่ายบริษัทประกันภัยเองควรจะต้องคอยหมั่นกำกับตรวจสอบให้มั่นใจด้วยเช่นเดียวกันว่า
หน้าที่เช่นว่านั้นได้ถูกปฏิบัติตามอย่างถูกต้องเคร่งครัดแล้วหรือยัง?
ศาลอุทธรณ์พิพากษายืนตามคำวินิจฉัยของศาลชั้นต้นที่ให้ผู้รับเหมา
B ชนะคดี
(อ้างอิง
และเรียบเรียงมาจากคดี Assicurazioni
Generali v. Black & Veatch, 362 F. 3d 1108 – Court of Appeals, 8th
Circuit 2004)
หมายเหตุ
ถึงมีแนวคำพิพากษาศาลต่างประเทศให้ต้องปฏิบัติตามคำรับรอง
หรือข้อรับรองอย่างเคร่งครัดมาแล้วก็ตาม แต่คดีนี้
เข้าใจเป็นเรื่องการตั้งประเด็นข้อต่อสู้อีกแนว
ซึ่งทำให้ส่งผลกระทบต่อแนวทางที่เคยรับรู้กันมานะครับ
จากการที่มีวงเงินเดิมพันค่อนข้างสูง
ได้สร้างผลกระทบไปถึงเรื่องการประกันภัยต่อด้วยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ระหว่างบริษัทประกันภัยตรงกับบริษัทประกันภัยต่อ
โชคดีที่รับทราบมาว่า สามารถตกลงประนีประนอมอย่างไม่เป็นที่เปิดเผยกันได้ในท้ายที่สุด
บริการ
-
รับบรรยายให้ความรู้ด้านประกันวินาศภัย
- รับแปลเอกสารกรมธรรม์ประกันภัย
(อังกฤษเป็นไทย)
สนใจติดต่อ
vivatchai.amornkul@gmail.com
อ่านบทความอีกชุดที่น่าสนใจเพิ่มเติมได้ใน
พบ-ป(ร)ะ-กัน(ภัย): เป็นเรื่อง เป็นราว ใน Facebook
Meet Insurance ที่ https://www.facebook.com/pomamornkul/
