เรื่องที่ 60: ผู้เช่าบ้านทำให้เกิดไฟไหม้บ้านเช่า หลังจากบริษัทประกันภัยที่ให้ความคุ้มครองบ้านเช่าได้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้ให้เช่า ซึ่งเป็นผู้เอาประกันภัยของตนไปแล้ว สามารถรับช่วงสิทธิไปไล่เบี้ยเอากับผู้เช่าบ้านได้หรือไม่?

(ตอนที่หนึ่ง)

โดยหลักการของการประกันวินาศภัย ซึ่งมิได้บังคับใช้กับการประกันภัยต่อชีวิต หรือร่างกาย เมื่อมีบุคคลอื่นมากระทำผิดกฎหมายก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้เอาประกันภัย ผู้เอาประกันภัยนั้นมีทางเลือกสองทาง คือ ไปเรียกร้องค่าเสียหายเอากับบุคคลอื่นผู้กระทำผิดโดยตรง หรือไม่ก็ไปเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนจากบริษัทประกันภัยของตนแทน ครั้นเมื่อบริษัทประกันภัยนั้นได้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เอาประกันภัยของตนตามภาระผูกพันในสัญญาประกันภัยแล้ว บริษัทประกันภัยนั้นมีสิทธิตามกฎหมายที่จะสวมสิทธิของผู้เอาประกันภัยนั้น ไปเรียกร้องค่าเสียหายจากบุคคลอื่นได้ตามจำนวนเงินค่าสินไหมทดแทนที่ตนได้จ่ายให้แก่ผู้เอาประกันภัยนั้นไปคืน ทั้งนี้ โดยเจตนารมณ์ของหลักการนี้ เพื่อมิให้ผู้กระทำความผิดต้องลอยนวล ยังคงต้องรับผิดกับการกระทำของตนเองอยู่ดี ไม่ในทางตรงต่อผู้เอาประกันภัยนั้น หรือก็ต่อบริษัทประกันภัยนั้นที่ได้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เอาประกันภัยนั้นไปก่อนในทางอ้อม

นี่เป็นหลักการสากล และมีกฎหมายรองรับให้มีผลบังคับใช้ในแต่ละประเทศ เว้นแต่จะมีข้อตกลงกันไว้เป็นอย่างอื่น โดยกฎหมายไทยได้บัญญัติเรื่องนี้ไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 880 ดังนี้

       “ถ้าความวินาศภัยนั้นได้เกิดขึ้นเพราะการกระทำของบุคคลภายนอกไซร้ ผู้รับประกันภัยได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนไปเป็นจำนวนเพียงใด ผู้รับประกันภัยย่อมเข้ารับช่วงสิทธิของผู้เอาประกันภัยและของผู้รับประโยชน์ซึ่งมีต่อบุคคลภายนอกเพียงนั้น

        ถ้าผู้รับประกันภัยได้ใช้ค่าสินไหมทดแทนไปแต่เพียงบางส่วนไซร้ ท่านห้ามมิให้ผู้รับประกันภัยนั้นใช้สิทธิของตนให้เสื่อมเสียสิทธิของผู้เอาประกันภัยหรือผู้รับประโยชน์ในการที่เขาจะเรียกร้องเอาค่าสินไหมทดแทนจากบุคคลภายนอกเพื่อเศษแห่งจำนวนวินาศนั้น”

ประเด็นคำถามที่อาจจะเกิดขึ้นได้ว่า “บุคคลภายนอก” ตามบทบัญญัติของกฎหมายนี้ หรือบางครั้งเรียกว่า “บุคคลอื่น” ควรหมายถึงใครบ้าง? ถ้าจะตอบแบบกำปั้นทุบดิน ก้อหมายถึง ใครก็ได้ที่มิได้ระบุชื่อเป็นผู้เอาประกันภัยในกรมธรรม์ประกันภัย

งั้นเราลองมาพิจารณาคดีนี้กัน ครอบครัวของนายจอห์น จอนดาห์ล เช่าบ้านหลังหนึ่งจากผู้ให้เช่า ชื่อ นายเอิร์ล ซัตตัน ช่วงเทศกาลคริสต์มาสปีก่อน นายจอห์นได้ซื้อของขวัญซึ่งเป็นเครื่องเล่นทางวิทยาศาสตร์ให้แก่บุตรชายวัยสิบขวบของตน เด็กคนนี้ได้เล่นทดลองผสมสารเคมีทดลองทางวิทยาศาตร์ง่าย ๆ นั้นด้วยความสนใจเป็นพิเศษมาได้ร่วมหนึ่งปีแล้ว โดยมิได้มีเหตุการณ์ที่เลวร้ายอะไรเกิดขึ้นมาเลย

ต้นปีใหม่ที่ผ่านมา นักวิทยาศาสตร์รุ่นเยาว์รายนี้ได้ทำการเล่นทดลองเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์เช่นเคย แต่ครั้งนี้ ได้เกิดเปลวไฟลามไปติดผ้าม่านภายในห้องนอน และลุกลามไปทำความเสียหายแก่โครงสร้างส่วนอื่นภายในห้องนอนนั้นด้วย โชคดีที่นายจอห์นมาดับไฟได้ทันก่อนที่จะสร้างไปสร้างความเสียหายมากกว่านี้

เมื่อนายเอิร์ล ผู้ให้เช่าทราบเรื่อง ก็ได้แจ้งให้บริษัทประกันภัยของตนที่ให้ความคุ้มครองแก่บ้านเช่าหลังนี้อยู่ ในชื่อของผู้ให้เช่าเท่านั้น เพื่อเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนตามกรมธรรม์ประกันอัคคีภัย ภายหลังจากที่บริษัทประกันภัยได้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เอาประกันภัยของตนแล้ว ก็ได้รับช่วงสิทธิตามกฎหมายมาเรียกร้องค่าเสียหายคืนจากนายจอห์นกับลูก ในฐานะผู้ปกครอง และผู้กระทำผิดตามลำดับ

นายจอห์นกับลูกปฏิเสธความรับผิด โดยอ้างว่า ตนมิได้เป็น “บุคคลภายนอก” ตามบทบัญญัติของกฎหมายเรื่องการรับช่วงสิทธินี้แต่ประการใด

บริษัทประกันภัยรายนี้จึงนำคดีขึ้นสู่ศาล

คุณจะเดาว่า ผลทางคดีนี้จะออกมาอย่างไรบ้างครับ? สัปดาห์หน้าคุยกัน